De Franse verwoesting

Eind 1672 trok prins Willem III met zijn leger richting Charleroi, om daar de Franse toevoerlijnen te blokkeren. Het hoofdkwartier is toen verplaatste naar Alphen aan den Rijn.

Bij Bodegraven kreeg de Zweedse graaf Von Köningsmark de leiding over de nu onderbezette post.

Toen de waterlinie bevroor, greep de Franse hertog van Luxemburg zijn kans. Met een grote troepenmacht betrad hij bij Woerden de ijsvloer. Maar door dooi moest hij daar zijn cavalerie en kanonnen al achterlaten.

De barre tocht werd uiteindelijk gestopt door ons staatse leger aan de Goudse Sluis, bij de huidige hefbrug in Alphen aan den Rijn. In Zwammerdam sloegen de hoofdzakelijk Zwitserse soldaten aan het plunderen. Huizen werden in de as gelegd en mensen gruwelijk vermoord.

Op dat moment was graaf Von Köningsmark al voor overleg richting Alphen getrokken.

Kolonel Pain et Vin, die in Nieuwerbrug versterking was gaan halen, zag Zwammerdam branden. Opgesloten tussen Fransen in Zwammerdam en Woerden, dacht hij niet dat hij de open achterkanten van de schansen met de huidige bezetting kon verdedigen. Daarom besloot hij uiteindelijk om de troepen bij Nieuwerbrug terug te trekken naar Gouda.

Nadat de Fransen in Bodegraven hoorden dat de post bij Nieuwerbrug was verlaten, trokken ze over de Rijndijk terug naar Woerden. Op hun pad hebben ze alle huizen, boerderijen, molens, bruggen en schansen verwoest.